Geheel tegen hun vaste gewoonte in waren Frank en Marga van Akkeren niet in staat om in het afgelopen voorjaar van 2015 naar Pacung af te reizen en daar gedurende twee maanden de activiteiten op de pasraman aan te sturen. Het docententeam in Pacung is in al die jaren dat ons onderwijsprogramma daar loopt gewend geraakt aan die aansturing en rekent er ook op. Nu het team er ineens alléén voor stond was het natuurlijk de vraag hoe dat zou gaan . . . . Dat ging en gaat dus perfect, niet alleen qua onderwijs, maar ook qua organisatie. Hoe perfect het gaat leest u in het verslag van Ella van ’t Hof, docent Social Work aan de Hogeschool Utrecht. Zij heeft aan het begin van dit jaar (2015) het werk op de pasraman ruim een maand heel intensief gevolgd en meegemaakt. Dit is woordelijk haar verslag:

 

Droomplek

Een sabbatical om te reizen en te schrijven: dat was mijn droom. Deze droom leef ik dit jaar. Na zes weken rondtrekken door Java, ben ik neergestreken in Noord-Bali. Ik zocht een inspirerende plek waar ik me kon terugtrekken om te schrijven. En omdat ik mijn professionele belangstelling natuurlijk niet thuis kon laten, wilde ik ook graag een tijd van dichtbij meemaken hoe de pasraman in Pacung draait. In beide opzichten is mijn keus voor deze plek een schot in de roos gebleken. Een paradijselijke plek aan zee, om te schrijven. En tien minuten verderop, een besloten, bezielde plek, waar kinderen spelenderwijs leren. Een droomplek.

 

Visie en toewijding

Zo’n droomplek komt niet uit de lucht vallen. De dromers van deze pasraman, Frank en Marga, hebben jarenlang met veel toewijding en energie aan deze droom gewerkt; dat is aan alles te merken. Je ziet het aan de stijl van de gebouwen die zijn neergezet: een open, stijlvol gedecoreerd, typisch Balinees ontwerp, met een tuin en speeltoestellen. Een nest van geborgenheid straalt het uit, geen dumpplek. Helemaal in lijn met de naam van de stichting: Yayasan Gema Ripah, wat betekent: geborgenheid en perspectief. Met aandacht voor details en gevoel voor schoonheid is deze plek gebouwd. Er wordt elke dag opgeruimd, geharkt, geveegd om het mooi en hygiënisch te houden. Dat ze jarenlang doorgegaan zijn met bouwen, zie je ook aan de kasten vol boeken en spelmaterialen. Ze getuigen van consistent ontwikkelen en innoveren. De toewijding waarmee ze werken, zie je aan de manier waarop kinderen en ouders worden bejegend: met respect voor hun cultuur en traditie. De visie van deze stichting hoeft niet te worden uitgelegd, je ziet dat de kinderen hier spelenderwijs leren. Met hoofd, hart en handen. Creatief en harmonieus. Dat wordt door het team voorgeleefd. Balinese professionals Dat een Nederlands echtpaar na hun werkzaam leven zo’n ideaal koestert en ook nog eens het talent en doorzettingsvermogen heeft om hun ideaal te verwezenlijken, is prachtig. Maar bij zoveel andere, ook mooie plannen van westerse idealisten in ontwikkelingslanden, lukt het niet om hun project in te bedden in de lokale context. Dat maakt dat ik ook kritisch ben ten opzichte van projecten die naar mijn idee veel te lang uitsluitend draaien op buitenlanders. Nu Frank en Marga voor het eerst lange tijd met verlof zijn in Nederland, is het voor het team een uitdaging om zelfstandig te draaien. Wat ik zie, is een enorm hecht, professioneel en koersvast team. Ze missen Frank en Marga, omdat ze van hen houden en gewend zijn dat ze in de buurt zijn. Maar ze zijn zich bewust van hun eigen verantwoordelijkheid, capaciteit en rol. Uit hun gedrag, gesprekken, visie maak ik op dat ze de idealen verinnerlijkt hebben. Kritisch leren denken, persoonlijke vorming, ervaringsgericht onderwijs. Trots zijn ze op hun pasraman. Trots ook op hun professionaliteit. Terecht. Leerkrachten in het corrupte Indonesische formele onderwijs zijn niet opgeleid of gemotiveerd om kwaliteit te leveren. De pasramandocenten hebben vrijwel allemaal hun professionele vorming te danken aan Frank , Marga en Wayan Artika (docent aan de universiteit in Singaraja). De keus van deze jonge mensen voor professionaliteit is niet vrijblijvend. Wie in deze vaak corrupte context professioneel wil werken, maakt een moreel, politiek statement. In hun mond klinkt ‘professional’ als een geuzentitel.

 

Dialoog en spiritualiteit

Op uitnodiging van de pasramanmedewerkers, heb ik niet alleen mijn persoonlijke betrokkenheid, maar ook mijn professionele skills ingezet. Dit heeft veel bijgedragen aan een gelijkwaardige dialoog. Ik kwam niet alleen maar toekijken en mee-eten. Al heb ik zeker veel geobserveerd en heel vaak en heel lekker meegegeten.. ! Wat ik van plan was: een mondje Indonesisch oefenen, is er nauwelijks van gekomen. De pasramangroep, met name de leerkrachten Engels, grepen hun kans om hun spreekvaardigheid Engels te oefenen. En toevallig (?) had ik juist met dit team meteen de eerste woensdag (= teamdag) een diepgaand en openhartig gesprek over de rol van religie in hun persoonlijk en professioneel leven n.a.v. het boek van Elizabeth Pisani, The Improbable Nation . Het fundament voor een vriendschappelijke, collegiale relatie was gelegd. Ik heb het vertrouwen gekregen van deze jonge, talentvolle professionals en kon spelenderwijs mijn coaching skills inzetten bij het voorbereiden en nabespreken van lessen en in de vele individuele gesprekken.

Eén teamoverleg bij pak Kadek zal ik nooit vergeten. Elke donderdagavond na de nasi komt het team bij elkaar om een thema uit te diepen. Dat kan globalisering zijn, opwarming van de aarde, of ouderparticipatie. Deze keer is het professionalisering. Onder het afdakje op het erf, in het donker, krekelgeluiden en de tokeh-roep, dat ineens overstemd wordt door het geruis van een enorme hoosbui. Onverstoorbaar gaat het gesprek verder. Het valt me op dat er zo respectvol geluisterd wordt naar elkaar. Geen gejaag. Geen stemverheffing (behalve dan om ondanks regengekletter verstaanbaar te blijven!). Geen verveling. Geen agressie of onvruchtbare assertiviteit. Een kring van mensen, opgegroeid in een cultuur waar je wordt voorgeleefd niet té verdrietig te zijn bij tegenspoed en niet té vrolijk bij voorspoed. Waar ouders hun kinderen leren: Denk goed, spreek goed, handel goed. En: Ik ben gelukkig, als jij gelukkig bent. Deze weldadige rust in gesprekken en oprechte gastvrijheid kwam ik eerder in Java tegen en tekent ook de Balinese cultuur. De vrucht van een bijzondere spiritualiteit waar ik me graag door laat inspireren.

 

Netwerken en samenwerken

Het werk op de pasraman wordt door het team en de oprichters Frank en Marga wel vergeleken met een kaarsje: het geeft licht –maar slechts binnen een bescheiden kring. Er zijn veel kaarsjes nodig. Het is belangrijk dat je als (social work) partners elkaar kent en versterkt. Behalve de pasraman, is er dichtbij Pacung nog een indrukwekkend, duurzaam project, ook opgezet door een Nederlands echtpaar dat inmiddels draait op de inzet van lokale professionals en vrijwilligers. Ook zij leveren opvallende kwaliteit. Het is een organisatie waar studenten van de HU stagelopen: Sjakitarius, een school voor kinderen met een geestelijke handicap. Er zijn twee vestigingen in Bali, één in Singaraja en één in Ubud. Ik heb de organisaties met elkaar in contact gebracht en met vier teamleden van de pasraman hebben we een kennismakingsbezoek afgelegd bij Sjakitarius in Singaraja. Voor de teamleden van de pasraman een bijzondere excursie, omdat ze voor het eerst in contact kwamen met onderwijs aan deze doelgroep. Voor het team van Sjakitarius een enorm bemoedigende ervaring dat ook hun werk ‘gezien’ wordt. Beide organisaties herkennen de problemen waar ze mee te maken hebben bij hun onorthodoxe pionierswerk, zonder steun of soms zelfs begrip van de overheid. Maar ook herkennen ze elkaars idealisme en professionaliteit, die hun succes verklaart.

In Tampaksiring, een oud, traditioneel dorpje in het binnenland, ga ik op bezoek bij de pasraman van Koming en Putu, allebei opgeleid in Pacung. Ook daar spat het plezier en de ambitie er vanaf. Dezelfde sfeer en methodiek. Weer een lichtje! Niet ver hier vandaan ligt Ubud, waar ik de andere Sjakitarius-vestiging bezoek. Ik breng ook deze organisaties met elkaar in contact. De coördinator van Sjakitarius, maakt meteen een afspraak om de pasraman in Tampaksiring te bezoeken. En Koming en Putu plannen meteen een tegenbezoek!

In de persoon van Wayan Artika, actief in de pasraman als senior trainer, is in bovengenoemde netwerk, ook de universiteit van Singaraja betrokken. Het was voor mij als HU-docent heel inspirerend om met hem samen te werken. We delen onze passie voor onderwijs, social work en onderzoek. Ook onze interesse in de gedeelde en deels verzwegen geschiedenis van Nederland en Indonesia. Op uitnodiging van zijn universiteit, heb ik een gastcollege gegeven over Creative Writing and Identity, met een focus op de effecten van oorlogstrauma’s op individuele en collectieve identiteitsvorming. Een uniek college Interculturele Storytelling! Ik hoop dat mijn collega Wayan Artika ooit een tegenbezoek kan brengen aan Nederland. Een droom, zegt hij. Ik hoop dat hij en al die andere lieve, getalenteerde, dappere mensen van het pasraman team blijven dromen. En blijven werken om hun dromen uit te voeren. Op die droomplek, waar al zoveel dromen uitgekomen zijn. Terima Kasih!

 

Dank Frank en Marga voor jullie nest waar ik een tijdje kon neerstrijken. Voor het alles wat jullie voor de gemeenschap in Pacung hebben gedaan en ook voor alles wat jullie nu niet meer doen, maar overlaten aan het team. Ik weet zeker dat uit deze ene vlam, nog vele kaarsjes zullen schijnen. Als privé en als professional zal ik op mijn manier jullie pasraman ook in het licht zetten. Salam!      

                       

 

Naschrift van Frank en Marga: Het bezoek van Ella heeft het team in Pacung erg gemotiveerd. Toen een van onze bestuursleden Pacung begin maart bezocht waren de docenten zonder uitzondering vol lof. Ella’s gedreven, analytische en inspirerende benadering heeft een langwerkend en uiterst positief effect op iedereen.

Ella van ’t Hof

Geheel tegen hun vaste gewoonte in waren Frank en Marga van Akkeren niet in staat om in het afgelopen voorjaar van 2015 naar Pacung af te reizen en daar gedurende twee maanden de activiteiten op de pasraman aan te sturen.

...Lees meer

Het docententeam in Pacung is in al die jaren dat ons onderwijsprogramma daar loopt gewend geraakt aan die aansturing en rekent er ook op. Nu het team er ineens alléén voor stond was het natuurlijk de vraag hoe dat zou gaan . . . . Dat ging en gaat dus perfect, niet alleen qua onderwijs, maar ook qua organisatie. Hoe perfect het gaat leest u in het verslag van Ella van ’t Hof, docent Social Work aan de Hogeschool Utrecht. Zij heeft aan het begin van dit jaar (2015) het werk op de pasraman ruim een maand heel intensief gevolgd en meegemaakt. Dit is woordelijk haar verslag:

Droomplek

Een sabbatical om te reizen en te schrijven: dat was mijn droom. Deze droom leef ik dit jaar. Na zes weken rondtrekken door Java, ben ik neergestreken in Noord-Bali. Ik zocht een inspirerende plek waar ik me kon terugtrekken om te schrijven. En omdat ik mijn professionele belangstelling natuurlijk niet thuis kon laten, wilde ik ook graag een tijd van dichtbij meemaken hoe de pasraman in Pacung draait. In beide opzichten is mijn keus voor deze plek een schot in de roos gebleken. Een paradijselijke plek aan zee, om te schrijven. En tien minuten verderop, een besloten, bezielde plek, waar kinderen spelenderwijs leren. Een droomplek.

Visie en toewijding

Zo’n droomplek komt niet uit de lucht vallen. De dromers van deze pasraman, Frank en Marga, hebben jarenlang met veel toewijding en energie aan deze droom gewerkt; dat is aan alles te merken. Je ziet het aan de stijl van de gebouwen die zijn neergezet: een open, stijlvol gedecoreerd, typisch Balinees ontwerp, met een tuin en speeltoestellen. Een nest van geborgenheid straalt het uit, geen dumpplek. Helemaal in lijn met de naam van de stichting: Yayasan Gema Ripah, wat betekent: geborgenheid en perspectief. Met aandacht voor details en gevoel voor schoonheid is deze plek gebouwd. Er wordt elke dag opgeruimd, geharkt, geveegd om het mooi en hygiënisch te houden. Dat ze jarenlang doorgegaan zijn met bouwen, zie je ook aan de kasten vol boeken en spelmaterialen. Ze getuigen van consistent ontwikkelen en innoveren. De toewijding waarmee ze werken, zie je aan de manier waarop kinderen en ouders worden bejegend: met respect voor hun cultuur en traditie. De visie van deze stichting hoeft niet te worden uitgelegd, je ziet dat de kinderen hier spelenderwijs leren. Met hoofd, hart en handen. Creatief en harmonieus. Dat wordt door het team voorgeleefd. Balinese professionals Dat een Nederlands echtpaar na hun werkzaam leven zo’n ideaal koestert en ook nog eens het talent en doorzettingsvermogen heeft om hun ideaal te verwezenlijken, is prachtig. Maar bij zoveel andere, ook mooie plannen van westerse idealisten in ontwikkelingslanden, lukt het niet om hun project in te bedden in de lokale context. Dat maakt dat ik ook kritisch ben ten opzichte van projecten die naar mijn idee veel te lang uitsluitend draaien op buitenlanders. Nu Frank en Marga voor het eerst lange tijd met verlof zijn in Nederland, is het voor het team een uitdaging om zelfstandig te draaien. Wat ik zie, is een enorm hecht, professioneel en koersvast team. Ze missen Frank en Marga, omdat ze van hen houden en gewend zijn dat ze in de buurt zijn. Maar ze zijn zich bewust van hun eigen verantwoordelijkheid, capaciteit en rol. Uit hun gedrag, gesprekken, visie maak ik op dat ze de idealen verinnerlijkt hebben. Kritisch leren denken, persoonlijke vorming, ervaringsgericht onderwijs. Trots zijn ze op hun pasraman. Trots ook op hun professionaliteit. Terecht. Leerkrachten in het corrupte Indonesische formele onderwijs zijn niet opgeleid of gemotiveerd om kwaliteit te leveren. De pasramandocenten hebben vrijwel allemaal hun professionele vorming te danken aan Frank , Marga en Wayan Artika (docent aan de universiteit in Singaraja). De keus van deze jonge mensen voor professionaliteit is niet vrijblijvend. Wie in deze vaak corrupte context professioneel wil werken, maakt een moreel, politiek statement. In hun mond klinkt ‘professional’ als een geuzentitel.

Dialoog en spiritualiteit

Op uitnodiging van de pasramanmedewerkers, heb ik niet alleen mijn persoonlijke betrokkenheid, maar ook mijn professionele skills ingezet. Dit heeft veel bijgedragen aan een gelijkwaardige dialoog. Ik kwam niet alleen maar toekijken en mee-eten. Al heb ik zeker veel geobserveerd en heel vaak en heel lekker meegegeten.. ! Wat ik van plan was: een mondje Indonesisch oefenen, is er nauwelijks van gekomen. De pasramangroep, met name de leerkrachten Engels, grepen hun kans om hun spreekvaardigheid Engels te oefenen. En toevallig (?) had ik juist met dit team meteen de eerste woensdag (= teamdag) een diepgaand en openhartig gesprek over de rol van religie in hun persoonlijk en professioneel leven n.a.v. het boek van Elizabeth Pisani, The Improbable Nation . Het fundament voor een vriendschappelijke, collegiale relatie was gelegd. Ik heb het vertrouwen gekregen van deze jonge, talentvolle professionals en kon spelenderwijs mijn coaching skills inzetten bij het voorbereiden en nabespreken van lessen en in de vele individuele gesprekken.

Eén teamoverleg bij pak Kadek zal ik nooit vergeten. Elke donderdagavond na de nasi komt het team bij elkaar om een thema uit te diepen. Dat kan globalisering zijn, opwarming van de aarde, of ouderparticipatie. Deze keer is het professionalisering. Onder het afdakje op het erf, in het donker, krekelgeluiden en de tokeh-roep, dat ineens overstemd wordt door het geruis van een enorme hoosbui. Onverstoorbaar gaat het gesprek verder. Het valt me op dat er zo respectvol geluisterd wordt naar elkaar. Geen gejaag. Geen stemverheffing (behalve dan om ondanks regengekletter verstaanbaar te blijven!). Geen verveling. Geen agressie of onvruchtbare assertiviteit. Een kring van mensen, opgegroeid in een cultuur waar je wordt voorgeleefd niet té verdrietig te zijn bij tegenspoed en niet té vrolijk bij voorspoed. Waar ouders hun kinderen leren: Denk goed, spreek goed, handel goed. En: Ik ben gelukkig, als jij gelukkig bent. Deze weldadige rust in gesprekken en oprechte gastvrijheid kwam ik eerder in Java tegen en tekent ook de Balinese cultuur. De vrucht van een bijzondere spiritualiteit waar ik me graag door laat inspireren.

Netwerken en samenwerken

Het werk op de pasraman wordt door het team en de oprichters Frank en Marga wel vergeleken met een kaarsje: het geeft licht –maar slechts binnen een bescheiden kring. Er zijn veel kaarsjes nodig. Het is belangrijk dat je als (social work) partners elkaar kent en versterkt. Behalve de pasraman, is er dichtbij Pacung nog een indrukwekkend, duurzaam project, ook opgezet door een Nederlands echtpaar dat inmiddels draait op de inzet van lokale professionals en vrijwilligers. Ook zij leveren opvallende kwaliteit. Het is een organisatie waar studenten van de HU stagelopen: Sjakitarius, een school voor kinderen met een geestelijke handicap. Er zijn twee vestigingen in Bali, één in Singaraja en één in Ubud. Ik heb de organisaties met elkaar in contact gebracht en met vier teamleden van de pasraman hebben we een kennismakingsbezoek afgelegd bij Sjakitarius in Singaraja. Voor de teamleden van de pasraman een bijzondere excursie, omdat ze voor het eerst in contact kwamen met onderwijs aan deze doelgroep. Voor het team van Sjakitarius een enorm bemoedigende ervaring dat ook hun werk ‘gezien’ wordt. Beide organisaties herkennen de problemen waar ze mee te maken hebben bij hun onorthodoxe pionierswerk, zonder steun of soms zelfs begrip van de overheid. Maar ook herkennen ze elkaars idealisme en professionaliteit, die hun succes verklaart.

In Tampaksiring, een oud, traditioneel dorpje in het binnenland, ga ik op bezoek bij de pasraman van Koming en Putu, allebei opgeleid in Pacung. Ook daar spat het plezier en de ambitie er vanaf. Dezelfde sfeer en methodiek. Weer een lichtje! Niet ver hier vandaan ligt Ubud, waar ik de andere Sjakitarius-vestiging bezoek. Ik breng ook deze organisaties met elkaar in contact. De coördinator van Sjakitarius, maakt meteen een afspraak om de pasraman in Tampaksiring te bezoeken. En Koming en Putu plannen meteen een tegenbezoek!

In de persoon van Wayan Artika, actief in de pasraman als senior trainer, is in bovengenoemde netwerk, ook de universiteit van Singaraja betrokken. Het was voor mij als HU-docent heel inspirerend om met hem samen te werken. We delen onze passie voor onderwijs, social work en onderzoek. Ook onze interesse in de gedeelde en deels verzwegen geschiedenis van Nederland en Indonesia. Op uitnodiging van zijn universiteit, heb ik een gastcollege gegeven over Creative Writing and Identity, met een focus op de effecten van oorlogstrauma’s op individuele en collectieve identiteitsvorming. Een uniek college Interculturele Storytelling! Ik hoop dat mijn collega Wayan Artika ooit een tegenbezoek kan brengen aan Nederland. Een droom, zegt hij. Ik hoop dat hij en al die andere lieve, getalenteerde, dappere mensen van het pasraman team blijven dromen. En blijven werken om hun dromen uit te voeren. Op die droomplek, waar al zoveel dromen uitgekomen zijn. Terima Kasih!

Dank Frank en Marga voor jullie nest waar ik een tijdje kon neerstrijken. Voor het alles wat jullie voor de gemeenschap in Pacung hebben gedaan en ook voor alles wat jullie nu niet meer doen, maar overlaten aan het team. Ik weet zeker dat uit deze ene vlam, nog vele kaarsjes zullen schijnen. Als privé en als professional zal ik op mijn manier jullie pasraman ook in het licht zetten. Salam!      

Naschrift van Frank en Marga: Het bezoek van Ella heeft het team in Pacung erg gemotiveerd. Toen een van onze bestuursleden Pacung begin maart bezocht waren de docenten zonder uitzondering vol lof. Ella’s gedreven, analytische en inspirerende benadering heeft een langwerkend en uiterst positief effect op iedereen.

Lees minder